Ουγγαρία: Νέο νομοσχέδιο για διαφάνεια στον δημόσιο βίο επιχειρεί να περιορίσει την εξωτερική χρηματοδότηση των ΜΚΟ

Το νομοσχέδιο με τίτλο «Διαφάνεια στη Δημόσια Ζωή», που κατατέθηκε αργά το βράδυ στην Ουγγαρία, αναμένεται να δυσχεράνει σημαντικά τη λειτουργία και τη βιωσιμότητα οργανώσεων που χρηματοδοτούνται από το εξωτερικό.

Σύμφωνα με την πρόταση που παρουσίασε ο βουλευτής του κόμματος Fidesz, Γιάνος Χάλαζ, το Γραφείο Προστασίας της Κυριαρχίας της Ουγγαρίας θα έχει τη δυνατότητα να αξιολογεί αν οι ενέργειες μιας εξωτερικά χρηματοδοτούμενης οργάνωσης συνιστούν απειλή για την εθνική κυριαρχία. Σε τέτοια περίπτωση, μπορεί να προτείνει στην κυβέρνηση την εγγραφή της εν λόγω οργάνωσης σε σχετική λίστα, όπως μεταδίδει το Telex.

Το Γραφείο ιδρύθηκε βάσει του αποκαλούμενου νόμου για την προστασία της κυριαρχίας, ο οποίος εγκρίθηκε τον Δεκέμβριο του 2023. Ο συγκεκριμένος νόμος προκάλεσε την αντίδραση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία ξεκίνησε διαδικασία επί παραβάσει κατά της Ουγγαρίας, υποστηρίζοντας ότι έρχεται σε αντίθεση με το ευρωπαϊκό δίκαιο και παραβιάζει θεμελιώδη δικαιώματα, όπως η προστασία των προσωπικών δεδομένων, η ελευθερία της έκφρασης και η ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι.

Το νέο νομοσχέδιο προβλέπει ότι εάν μια ουγγρική ΜΚΟ ή ανεξάρτητο μέσο ενημέρωσης συμπεριληφθεί στον κυβερνητικό κατάλογο, θα αποκλείεται από τη δυνατότητα να λαμβάνει το 1% του φόρου εισοδήματος των πολιτών ως δωρεά. Επιπλέον, θα υποχρεούται να διασφαλίζει και να δηλώνει ότι όλες οι χρηματικές ενισχύσεις και δωρεές δεν προέρχονται από το εξωτερικό. Σε περίπτωση παράβασης, η οργάνωση ή το μέσο θα τιμωρείται με πρόστιμο που θα ανέρχεται στο 25πλάσιο του ποσού της δωρεάς.

Σύμφωνα με τις προβλέψεις του σχεδίου νόμου, οποιοδήποτε ποσό προερχόμενο από το εξωτερικό – ακόμα και ευρωπαϊκές επιχορηγήσεις προς οργανισμούς που εδρεύουν εντός ΕΕ – θα μπορούσε να θεωρηθεί ως πιθανή απειλή για την ουγγρική κυριαρχία.

Σύμφωνα με το νέο σχέδιο νόμου του κυβερνώντος κόμματος, θεωρείται παραβίαση της κυριαρχίας της Ουγγαρίας όταν μια μη κυβερνητική οργάνωση ή ένα ανεξάρτητο μέσο ενημέρωσης “παρουσιάζει την Ουγγαρία με αρνητικό τρόπο”. Η πρόταση προσδιορίζει ότι αυτό αφορά θέματα όπως:

• τον ανεξάρτητο και δημοκρατικό χαρακτήρα της χώρας στο πλαίσιο του κράτους δικαίου,
• την εθνική ενότητα και την ευθύνη απέναντι στους Ούγγρους που διαβιούν εκτός συνόρων,
• την υπεροχή του γάμου, της οικογένειας και του βιολογικού φύλου,
• την προάσπιση της ειρήνης, της ασφάλειας και της διεθνούς συνεργασίας,
• τη συνταγματική ταυτότητα και τον χριστιανικό πολιτισμό της Ουγγαρίας.

Το νομοσχέδιο υποστηρίζει ότι η κυριαρχία της χώρας μπορεί να τεθεί σε κίνδυνο από δραστηριότητες που ενδέχεται να επηρεάσουν την κοινή γνώμη. Ωστόσο, μια τέτοια ερμηνεία ενδέχεται να συγκρούεται με το ίδιο το σύνταγμα της χώρας, το οποίο προστατεύει την ελευθερία της έκφρασης και ορίζει ότι κάθε ενέργεια που μπορεί να επηρεάσει τη βούληση του εκλογικού σώματος ή να συμβάλει στον δημόσιο δημοκρατικό διάλογο θεωρείται θεμελιώδες δικαίωμα.

Ο βουλευτής του κυβερνώντος κόμματος, Γιάνος Χάλαζ, υπερασπίστηκε το νομοσχέδιο, υποστηρίζοντας ότι τα τελευταία χρόνια «έχουν αποκαλυφθεί σοβαρές παραβιάσεις που πλήττουν την κυριαρχία της Ουγγαρίας». Στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της, η αρμόδια αρχή θα μπορεί να πραγματοποιεί ελέγχους σε μη κυβερνητικές οργανώσεις, να εξετάζει τα έγγραφα και τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές τους, να λαμβάνει αντίγραφα και, αν χρειαστεί, να ζητά τη συνδρομή της αστυνομίας.

Όπως ανέφερε το Euronews, οι ουγγρικές ΜΚΟ επέλεξαν να μην τοποθετηθούν ατομικά επί του θέματος, δηλώνοντας ότι σύντομα θα εκδώσουν κοινή επίσημη ανακοίνωση.

Το νομοσχέδιο για τη «Διαφάνεια στη Δημόσια Ζωή» στην Ουγγαρία εντάσσεται σε μια σειρά νομοθετικών πρωτοβουλιών που έχουν προκαλέσει έντονες αντιδράσεις τόσο εντός της χώρας όσο και από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η νέα νομοθεσία, που προωθείται από το κυβερνών κόμμα Fidesz, στοχεύει στον περιορισμό της χρηματοδότησης μη κυβερνητικών οργανώσεων (ΜΚΟ) και ανεξάρτητων μέσων ενημέρωσης από το εξωτερικό, επικαλούμενη την προστασία της εθνικής κυριαρχίας.

Ιστορικό και Ευρωπαϊκό Νομικό Πλαίσιο

Το 2017, η Ουγγαρία υιοθέτησε τον νόμο LXXVI, γνωστό ως «Lex NGO», ο οποίος απαιτούσε από τις ΜΚΟ που λάμβαναν χρηματοδότηση άνω των 7,2 εκατομμυρίων HUF (~22.000 ευρώ) από το εξωτερικό να εγγράφονται ως «οργανώσεις που υποστηρίζονται από το εξωτερικό» και να δημοσιοποιούν τους δωρητές τους. Το 2020, το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης έκρινε ότι ο νόμος αυτός παραβιάζει το δίκαιο της ΕΕ, καθώς εισάγει διακρίσεις και περιορίζει αδικαιολόγητα τα θεμελιώδη δικαιώματα, όπως η ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι και η προστασία των προσωπικών δεδομένων.

Αντιδράσεις Εντός και Εκτός Ουγγαρίας

Η νέα πρόταση νόμου έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις. Περισσότεροι από 90 διευθυντές μέσων ενημέρωσης από 23 ευρωπαϊκές χώρες υπέγραψαν δήλωση ζητώντας από την ΕΕ να παρέμβει, χαρακτηρίζοντας το νομοσχέδιο ως απειλή για την ελευθερία του Τύπου και τη δημοκρατία . Επιπλέον, περίπου 10.000 διαδηλωτές συγκεντρώθηκαν στη Βουδαπέστη για να εκφράσουν την αντίθεσή τους στο νομοσχέδιο, το οποίο παρομοιάζεται με τον ρωσικό νόμο περί «ξένων πρακτόρων».

Επιπτώσεις στις Σχέσεις με την Ευρωπαϊκή Ένωση

Η ΕΕ έχει ήδη κινήσει διαδικασίες επί παραβάσει κατά της Ουγγαρίας για προηγούμενους νόμους που περιορίζουν τη λειτουργία των ΜΚΟ. Η νέα νομοθεσία ενδέχεται να επιδεινώσει περαιτέρω τις σχέσεις μεταξύ Βουδαπέστης και Βρυξελλών, ιδίως ενόψει της ανάληψης της προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ από την Ουγγαρία τον Ιούλιο του 2025.

Συμπεράσματα

Η προτεινόμενη νομοθεσία στην Ουγγαρία εγείρει σοβαρά ερωτήματα σχετικά με τη συμμόρφωση της χώρας με τις θεμελιώδεις αξίες και το νομικό πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι περιορισμοί στη χρηματοδότηση και τη λειτουργία των ΜΚΟ και των ανεξάρτητων μέσων ενημέρωσης απειλούν τον πλουραλισμό και τη δημοκρατική διακυβέρνηση, ενώ ενδέχεται να οδηγήσουν σε περαιτέρω απομόνωση της Ουγγαρίας εντός της ΕΕ.

---

Πηγή: NetGreeks

Γίνετε μέλος της κοινότητάς μας στο Facebook και ενημερωθείτε πρώτοι για κάθε εξέλιξη!