Πανελλήνιες 2025: Δημιουργικότητα ή παπαγαλία;

Πανελλήνιες 2025: Μια έκθεση που μιλά για δημιουργικότητα, φαντασία, ενώ την καταργεί. Η απόσταση ανάμεσα σε όσα ζητάμε και όσα πραγματικά προσφέρουμε στα παιδιά.

Το φετινό θέμα της Έκθεσης στις Πανελλήνιες ζητά από τους μαθητές να μιλήσουν για τη «δημιουργικότητα στο σχολείο». Μια φράση που μοιάζει καλοπροαίρετη, αλλά για πολλούς εκπαιδευτικούς και μαθητές ακούγεται σχεδόν ειρωνική. Σε ένα σύστημα που επιβραβεύει τη μεθοδική αποστήθιση, τον “σωστό τρόπο” γραφής και την ενασχόληση με πιθανά «SOS», πόσο χώρο αφήνουμε πραγματικά στη φαντασία και την αυθεντική σκέψη;

Ίσως το ίδιο το θέμα να μην είναι παρά ένας καθρέφτης της αντίφασης: να υμνούμε τις αξίες που το σύστημα στην πράξη καταπνίγει.

Εισαγωγή

Το φετινό θέμα της Έκθεσης στις Πανελλήνιες, που ζητά από τους μαθητές να μιλήσουν για τη δημιουργικότητα στο σχολείο, φέρνει στο προσκήνιο μια έντονη αντίφαση. Σε ένα εκπαιδευτικό σύστημα που κυριαρχείται από αποστήθιση, φροντιστήρια και αυστηρούς κανόνες, η λέξη «δημιουργικότητα» ακούγεται σχεδόν ειρωνική. Η πραγματικότητα για τους περισσότερους μαθητές δεν αφήνει χώρο στην αυθεντική έκφραση, αλλά απαιτεί την πιστή αναπαραγωγή πληροφοριών, με στόχο τον βαθμό και την επιτυχία.

Το θέμα της δημιουργικότητας στις Πανελλήνιες: Τι ζητείται πραγματικά;

Το φετινό θέμα της Έκθεσης καλεί τους μαθητές να σκεφτούν και να αναπτύξουν την έννοια της δημιουργικότητας, ειδικά μέσα στο πλαίσιο του σχολείου. Ωστόσο, αυτό που ζητείται δεν είναι πραγματική ελευθερία σκέψης, αλλά μια διαχειρίσιμη, «ασφαλής» δημιουργικότητα που κινείται στα όρια της σωστής γλωσσικής έκφρασης και του προσδοκώμενου περιεχομένου. Η δημιουργικότητα αυτή μοιάζει περισσότερο με τυποποιημένη απάντηση παρά με αυθεντική έκφραση.

Το εκπαιδευτικό σύστημα σήμερα: Φροντιστήριο, αποστήθιση και στεγνή γνώση

Στην πράξη, το ελληνικό σχολείο έχει μετατραπεί σε ένα σύστημα βαθμοθηρίας και παπαγαλίας. Οι μαθητές συχνά προετοιμάζονται περισσότερο για τις εξετάσεις παρά για τη γνώση αυτή καθ’ αυτή. Οι αυθεντικές ιδέες και η κριτική σκέψη συχνά «κόβονται» ως εκτός θέματος ή μη αναμενόμενες. Η φαντασία περιορίζεται σε προκαθορισμένα πρότυπα, που οδηγούν σε μια μηχανική εκμάθηση και όχι σε δημιουργική μάθηση.

Η ειρωνεία του θέματος: Ένα ζήτημα που δεν ανταποκρίνεται στην εκπαιδευτική πραγματικότητα

Η επιλογή ενός θέματος που υμνεί τη δημιουργικότητα μοιάζει να είναι μια σκηνοθετημένη ειρωνεία, καθώς έρχεται σε πλήρη αντίθεση με την καθημερινή εμπειρία των μαθητών. Αντί να προωθείται η ελεύθερη σκέψη και η καινοτομία, το σύστημα επιβάλλει στερεότυπα και προδιαγεγραμμένες απαντήσεις. Το θέμα μοιάζει να κοροϊδεύει τους ίδιους τους υποψηφίους, καλώντας τους να μιλήσουν για κάτι που το ίδιο το εκπαιδευτικό πλαίσιο καταπνίγει.

Η κοινωνία της υπακοής και η παπαγαλία ως «όπλο» ελέγχου

Η εκπαίδευση δεν λειτουργεί ανεξάρτητα από το ευρύτερο κοινωνικό και πολιτικό πλαίσιο. Η ελληνική κοινωνία, όπως και πολλές άλλες, φαίνεται να επιθυμεί πολίτες υπάκουους, χωρίς αμφισβήτηση, χωρίς κριτική σκέψη για τις αποφάσεις της κυβέρνησης ή τα νομοσχέδια που τους αφορούν. Η παπαγαλία, η αποστήθιση και η συμμόρφωση καλλιεργούνται συστηματικά γιατί εξυπηρετούν αυτόν τον στόχο: την παραγωγή «υπακουών» ατόμων που δεν θα αμφισβητήσουν, δεν θα αντιδράσουν και δεν θα διεκδικήσουν αλλαγές. Ίσως γι’ αυτό το λόγο, εδώ και δεκαετίες, το εκπαιδευτικό σύστημα παραμένει σχεδόν ανέγγιχτο, εγκλωβισμένο σε παρωχημένες μεθόδους που ταιριάζουν σε μια κοινωνία που φοβάται τη διαφορετική φωνή και τη δημιουργική σκέψη.

Τι θα σήμαινε ένα πραγματικά δημιουργικό σχολείο;

Ένα σχολείο που πραγματικά καλλιεργεί τη δημιουργικότητα θα έδινε χώρο στην κριτική σκέψη, στην πρωτοβουλία και στην ελεύθερη έκφραση. Θα ενθάρρυνε τη συνεργασία, τη διερεύνηση και τη διαφορετικότητα απόψεων αντί για αποστήθιση και ανταγωνισμό. Θα στοχεύει στην ανάπτυξη δεξιοτήτων που σχετίζονται με την επίλυση προβλημάτων και τη φαντασία, δημιουργώντας ανθρώπους ικανούς να ανταποκριθούν σε έναν συνεχώς μεταβαλλόμενο κόσμο.

Επίλογος

Η σημερινή εικόνα της εκπαίδευσης δεν μπορεί να συνεχιστεί αν θέλουμε να ελπίζουμε σε μια κοινωνία πραγματικά δημιουργική και προοδευτική. Είναι καθήκον όλων μας – εκπαιδευτικών, γονέων, μαθητών και πολιτικών – να απαιτήσουμε και να διεκδικήσουμε ένα σχολείο που δεν θα φοβάται τη διαφορετικότητα και τη φαντασία. Μόνο τότε η «δημιουργικότητα» δεν θα είναι μια κενή λέξη στα θέματα των εξετάσεων, αλλά μια ζωντανή πραγματικότητα στην εκπαιδευτική καθημερινότητα.

Πηγή: NetGreeks

Γίνετε μέλος της κοινότητάς μας στο Facebook και στο Instagram και ενημερωθείτε πρώτοι για κάθε εξέλιξη!