Τι κάνω αν έχω κορωνοϊό

Τι είναι η COVID-19;

COVID-19 σημαίνει «coronavirus disease 2019», δηλαδή νόσος του κορωνοϊού 2019. Οφείλεται σε έναν ιό που ονομάζεται SARS-CoV-2. Ο ιός εμφανίστηκε για πρώτη φορά στα τέλη του 2019 και εξαπλώθηκε γρήγορα σε όλο τον κόσμο.

Υπάρχουν διάφορες παραλλαγές ή στελέχη του ιού που προκαλεί την COVID-19. Ορισμένες παραλλαγές φαίνεται να εξαπλώνονται πιο εύκολα από ό,τι ο αρχικός ιός. Ορισμένες παραλλαγές μπορεί επίσης να κάνουν τους ανθρώπους να αρρωστήσουν σοβαρότερα από άλλες. Στις ΗΠΑ, τα περισσότερα περιστατικά COVID-19 οφείλονται στις παραλλαγές όμικρον.

Ο ιός που προκαλεί την COVID-19 μεταδίδεται κυρίως από άτομο σε άτομο. Αυτό συμβαίνει συνήθως όταν κάποιο άτομο που έχει προσβληθεί από τον ιό βήχει, φτερνίζεται ή μιλά κοντά σε άλλα άτομα.

Κάποιο άτομο μπορεί να προσβληθεί από τον ιό και να τον μεταδώσει σε άλλους ανθρώπους ακόμα και χωρίς να έχει κανένα σύμπτωμα.

Τι συμπτώματα έχει η COVID-19;

Τα συμπτώματα ξεκινούν συνήθως 3 με 5 ημέρες μετά την προσβολή από τον ιό. Ωστόσο, σε μερικούς ανθρώπους τα συμπτώματα μπορεί να εμφανιστούν ακόμα και 2 εβδομάδες αργότερα. Μερικοί άνθρωποι δεν έχουν καθόλου συμπτώματα.

Όταν υπάρχουν συμπτώματα, αυτά μπορούν να περιλαμβάνουν τα εξής:

●Πυρετό

●Βήχα

●Αναπνευστικά προβλήματα

●Αίσθημα κούρασης

●Ρίγη

●Μυαλγίες

●Πονοκέφαλο

●Πονόλαιμο

●Καταρροή ή ρινική συμφόρηση

●Προβλήματα όσφρησης ή γεύσης

Πολλοί άνθρωποι έχουν μόνο ήπια συμπτώματα κρυολογήματος. Ορισμένοι άνθρωποι έχουν γαστρεντερικά προβλήματα, όπως ναυτία ή διάρροια. Υπήρξαν επίσης ορισμένες αναφορές για εξανθήματα ή άλλα δερματικά συμπτώματα.

Στα περισσότερα άτομα, τα συμπτώματα βελτιώνονται μέσα σε λίγες ημέρες ή εβδομάδες. Ωστόσο, ένας μικρός αριθμός ανθρώπων νοσεί βαριά και δεν μπορεί να αναπνεύσει αυθόρμητα. Σε σοβαρές περιπτώσεις, τα όργανά τους σταματούν να λειτουργούν και αυτό μπορεί να οδηγήσει στον θάνατο.

Μερικοί άνθρωποι με COVID-19 εξακολουθούν να έχουν ορισμένα συμπτώματα για εβδομάδες ή μήνες. Αυτό φαίνεται να είναι συχνότερο σε άτομα που νοσούν αρκετά βαριά και χρειάζονται νοσηλεία. Αυτό όμως μπορεί να συμβεί και σε άτομα που δεν είχαν νοσήσει βαριά.

Κινδυνεύω να νοσήσω βαριά;

Εξαρτάται από την ηλικία σας, την υγεία σας και από το εάν έχετε εμβολιαστεί. Σε μερικούς ανθρώπους, η COVID-19 προκαλεί σοβαρά προβλήματα, όπως πνευμονία, η οποία μπορεί να κάνει ένα άτομο να μη λαμβάνει επαρκή ποσότητα οξυγόνου. Μπορεί επίσης να οδηγήσει σε καρδιακά προβλήματα, ακόμα και στον θάνατο. Αυτός ο κίνδυνος αυξάνεται ανάλογα με την ηλικία των ανθρώπων. Είναι επίσης μεγαλύτερος σε άτομα που έχουν άλλα προβλήματα υγείας, όπως σοβαρή καρδιοπάθεια, χρόνια νεφρική νόσο, διαβήτη τύπου 2, χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ), δρεπανοκυτταρική αναιμία ή παχυσαρκία. Τα άτομα που έχουν εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα για άλλους λόγους (για παράδειγμα, λοίμωξη HIV ή ορισμένα φάρμακα), άσθμα, κυστική ίνωση, διαβήτη τύπου 1 ή υπέρταση μπορεί επίσης να διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο για σοβαρά προβλήματα.

Ο εμβολιασμός μειώνει τις πιθανότητες βαριάς νόσησης με COVID-19.

Υπάρχει κάποια εξέταση για τον ιό που προκαλεί την COVID-19;

Ναι. Εάν πιστεύετε ότι μπορεί να έχετε COVID-19, κάντε τεστ. Αυτό περιλαμβάνει τη λήψη επιχρίσματος από το εσωτερικό της μύτης ή του στόματός σας. Ορισμένα τεστ χρησιμοποιούν δείγμα σιέλου. Αυτά τα τεστ βοηθούν εσάς ή τον γιατρό σας να διαπιστώσετε εάν έχετε COVID-19 ή κάποια άλλη ασθένεια.

Υπάρχουν 2 τύποι τεστ για τη διάγνωση της COVID-19:

●Μοριακά τεστ – Αυτά αναζητούν γενετικό υλικό του ιού. Ονομάζονται επίσης τεστ νουκλεϊκού οξέος ή τεστ νουκλεϊνικού οξέος ή τεστ PCR. Μπορείτε να κάνετε μοριακό τεστ σε ιατρείο, κλινική ή φαρμακείο. Ανάλογα με το εργαστήριο, ενδέχεται να απαιτηθούν αρκετές ημέρες ώσπου να βγουν τα αποτελέσματα των εξετάσεων. Μπορείτε επίσης να αγοράσετε μοριακά τεστ για χρήση στο σπίτι.

Τα μοριακά τεστ είναι ο καλύτερος τρόπος για να διαπιστώσει κανείς εάν κάποιο άτομο έχει COVID-19. Αυτό συμβαίνει επειδή μπορούν να ανιχνεύσουν ακόμη και πολύ χαμηλά επίπεδα του ιού στον οργανισμό.

●Τεστ αντιγόνου – Αυτά αναζητούν πρωτεΐνες του ιού. Παρέχουν αποτελέσματα πιο γρήγορα από τα περισσότερα μοριακά τεστ. Μπορείτε να αγοράσετε τεστ αντιγόνου για χρήση στο σπίτι. Μπορείτε να κάνετε τεστ αντιγόνου και σε ιατρείο, κλινική ή φαρμακείο.

Τα τεστ αντιγόνου δεν είναι τόσο ακριβή όσο τα μοριακά τεστ. Είναι πιο πιθανό να παρέχουν ψευδώς αρνητικά αποτελέσματα. Αυτό σημαίνει ότι το τεστ μπορεί να παρέχει αρνητικό αποτέλεσμα, παρόλο που το άτομο έχει στην πραγματικότητα προσβληθεί. Εάν κάποιο άτομο έχει συμπτώματα ή γνωρίζει ότι έχει εκτεθεί στον ιό, οι ειδικοί συνιστούν την επανάληψη του τεστ. Αυτό σημαίνει ότι θα κάνετε ξανά τεστ μερικές ημέρες αργότερα, σε περίπτωση που το τεστ αντιγόνου βγει αρνητικό.

Υπάρχει επίσης αιματολογική εξέταση που δείχνει εάν κάποιο άτομο έχει περάσει COVID-19 στο παρελθόν. Αυτό ονομάζεται τεστ αντισωμάτων. Γενικά, τα τεστ αντισωμάτων δεν χρησιμοποιούνται μεμονωμένα για τη διάγνωση της COVID-19 ή τη λήψη αποφάσεων σχετικά με τη θεραπεία. Ωστόσο, οι ειδικοί στον τομέα της δημόσιας υγείας μπορούν να τα χρησιμοποιήσουν για να μάθουν πόσοι άνθρωποι έχουν προσβληθεί χωρίς να το γνωρίζουν σε μια συγκεκριμένη περιοχή.

Τι πρέπει να κάνω εάν νοσήσω με COVID-19;

Εάν έχετε COVID-19, παραμείνετε στο σπίτι, ξεκουραστείτε και πίνετε άφθονα υγρά. Μπορείτε επίσης να πάρετε ακεταμινοφαίνη (ενδεικτική εμπορική ονομασία: Tylenol) για την ανακούφιση από τον πυρετό και τον πόνο. Εάν αυτό δεν βοηθήσει, μπορείτε να δοκιμάσετε φάρμακα, όπως είναι η ιβουπροφαίνη (ενδεικτικές εμπορικές ονομασίες: Advil, Motrin).

Εάν πάτε σε κλινική ή νοσοκομείο χωρίς ραντεβού λόγω των συμπτωμάτων σας, ενημερώστε αμέσως γιατί βρίσκεστε εκεί. Το προσωπικό μπορεί να σας ζητήσει να φορέσετε μάσκα ή να περιμένετε κάπου όπου είναι λιγότερο πιθανό να μεταδώσετε τη λοίμωξη σε άλλους.

Είτε επισκεφτείτε γιατρό ή νοσηλευτικό προσωπικό είτε όχι, παραμείνετε σπίτι όσο νοσείτε με COVID-19. Μην πάτε στη δουλειά ή το σχολείο εάν δεν παραμείνετε απύρετοι για τουλάχιστον 24 ώρες χωρίς τη λήψη φαρμάκων, όπως είναι η ακεταμινοφαίνη.

Εάν τα αναπνευστικά συμπτώματά σας επιδεινωθούν, καλέστε τον γιατρό σας ή το νοσηλευτικό προσωπικό για συστάσεις. Εάν πιστεύετε ότι αντιμετωπίζετε επείγον ιατρικό περιστατικό, καλέστε ασθενοφόρο.

Εάν έχω COVID-19, χρειάζομαι θεραπευτική αγωγή;

Εξαρτάται από την ηλικία, την υγεία και τα συμπτώματά σας. Τα περισσότερα άτομα με ήπια COVID-19 μπορούν να ξεκουράζονται στο σπίτι τους ώσπου να αναρρώσουν. Ήπια νόσηση σημαίνει ότι μπορεί να έχετε συμπτώματα, όπως πυρετό, βήχα ή άλλα συμπτώματα κρυολογήματος, ωστόσο δεν έχετε αναπνευστικά προβλήματα. Συχνά απαιτούνται περίπου 2 εβδομάδες ώσπου να βελτιωθούν τα συμπτώματα, ωστόσο αυτό δεν ισχύει για όλους.

Οι γιατροί συνιστούν θεραπευτική αγωγή σε άτομα που διατρέχουν κίνδυνο να νοσήσουν βαριά, ακόμη και όταν τα συμπτώματά τους είναι ήπια. Αυτά περιλαμβάνουν:

●Ενήλικες 65 ετών και άνω

●Ενήλικες με ορισμένες παθήσεις – Μερικά ενδεικτικά παραδείγματα τέτοιων παθήσεων είναι το πιο εξασθενημένο από το φυσιολογικό ανοσοποιητικό σύστημα, ο διαβήτης, η σοβαρή καρδιοπάθεια ή πνευμονοπάθεια, η χρόνια νεφρική νόσος και η παχυσαρκία.

●Ενήλικες 50 ετών και άνω που δεν έχουν εμβολιαστεί

Εάν δεν γνωρίζετε εάν ανήκετε σε κάποια από αυτές τις κατηγορίες, ρωτήστε τον γιατρό σας ή το νοσηλευτικό προσωπικό σχετικά με τη θεραπευτική αγωγή. Αυτοί θα σας ενημερώσουν για τους κινδύνους και τα οφέλη.

Πώς αντιμετωπίζεται η COVID-19;

Για άτομα που λαμβάνουν θεραπευτική αγωγή για ήπια COVID-19, το φάρμακο που χρησιμοποιείται συχνότερα είναι ένα αντιικό που ονομάζεται νιρματρελβίρη-ριτοναβίρη (εμπορική ονομασία: Paxlovid). Αυτό μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο επιδείνωσης.

Εάν ο γιατρός σας σας συστήσει αυτήν τη θεραπευτική αγωγή είναι σημαντικό να γνωρίζετε τα εξής:

●Το Paxlovid χορηγείται σε μορφή χαπιών που θα λαμβάνετε για 5 ημέρες.

●Η θεραπευτική αγωγή πρέπει να ξεκινά εντός 5 ημερών από την έναρξη των συμπτωμάτων. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο είναι σημαντικό να κάνετε άμεσα το τεστ, ώστε να γνωρίζετε εάν έχετε COVID-19 το συντομότερο δυνατό.

●Προτού σας συνταγογραφήσει το Paxlovid, ο γιατρός σας θα πρέπει να ελέγξει εάν λαμβάνετε οποιαδήποτε άλλα φάρμακα και συμπληρώματα. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να χρειαστεί να τροποποιήσετε ή να διακόψετε τη λήψη άλλων φαρμάκων για το διάστημα που παίρνετε το Paxlovid.

Μερικοί άνθρωποι που υποβάλλονται σε θεραπευτική αγωγή με Paxlovid εμφανίζουν κάτι που ονομάζεται επανεμφάνιση ιικού φορτίου. Αυτό σημαίνει ότι τα τεστ αρχίζουν να βγαίνουν αρνητικά μετά την COVID-19, ωστόσο, στη συνέχεια, βγαίνουν και πάλι θετικά. Τα συμπτώματα μπορεί επίσης να επανέλθουν, αν και είναι σχεδόν πάντα ήπια. Εάν διατρέχετε κίνδυνο να νοσήσετε βαριά, τα οφέλη της θεραπευτικής αγωγής εξακολουθούν να είναι μεγαλύτερα από τον κίνδυνο επανεμφάνισης ιικού φορτίου.

Για άτομα που δεν μπορούν να πάρουν Paxlovid, άλλες ενδεικτικές επιλογές περιλαμβάνουν:

●Κάποιο άλλο αντιικό φάρμακο — ένα από αυτά είναι η ρεμδεσιβίρη, η οποία χορηγείται ενδοφλέβια. Επίσης, υπάρχει ένα άλλο αντιικό χάπι που ονομάζεται μολνουπιραβίρη, ωστόσο μπορεί να μην είναι το ίδιο αποτελεσματικό με τα υπόλοιπα φάρμακα. Ορισμένοι ειδικοί δεν συνιστούν τη μολνουπιραβίρη.

●Πλάσμα αναρρωσάντων – Αυτή η θεραπευτική αγωγή περιλαμβάνει τη χορήγηση πλάσματος που έχουν δωρίσει ασθενείς που έχουν αναρρώσει από COVID-19. Το πλάσμα είναι το υγρό μέρος του αίματος και χορηγείται ενδοφλέβια. Το πλάσμα που λαμβάνεται από τους δωρητές περιέχει αντισώματα που μπορούν να βοηθήσουν στην καταπολέμηση του ιού. Το πλάσμα αναρρωσάντων μπορεί να είναι μια επιλογή σε ορισμένες περιπτώσεις, ωστόσο δεν είναι διαθέσιμο παντού.

Εάν νοσείτε σοβαρότερα με αναπνευστικά προβλήματα και χαμηλά επίπεδα οξυγόνου ή εάν έχετε άλλα προβλήματα υγείας, ίσως χρειαστεί να νοσηλευτείτε. Μερικοί άνθρωποι πρέπει να νοσηλευτούν στη μονάδα εντατικής θεραπείας (ονομάζεται και ΜΕΘ). Στο νοσοκομείο, το προσωπικό μπορεί να παρακολουθεί και να υποστηρίζει την αναπνοή και άλλες λειτουργίες του σώματός σας και να σας κάνει να νιώσετε όσο πιο άνετα γίνεται. Μπορούν να παρέχουν θεραπείες, όπως επιπλέον οξυγόνο και φάρμακα. Εάν νοσείτε βαριά ενδέχεται να σας συνδέσουν με αναπνευστικό μηχάνημα, το οποίο ονομάζεται αναπνευστήρας.

Μπορεί να προληφθεί η COVID-19;

Ένας από τους τρόπους πρόληψης της COVID-19 είναι ο εμβολιασμός.

Πέρα από τον εμβολιασμό, υπάρχουν και άλλα πράγματα που μπορείτε να κάνετε για να προστατεύσετε τον εαυτό σας και τους άλλους. Μπορείτε να:

●Πλένετε συχνά τα χέρια σας.

●Φοράτε μάσκα προσώπου σε ορισμένες περιστάσεις. Οι μάσκες προστατεύουν τόσο τον χρήστη όσο και τους ανθρώπους γύρω του.

●Παραμένετε σπίτι όταν νοσείτε. Προσπαθείτε να αποφεύγετε τη στενή επαφή με άλλα άτομα.

●Καλύπτετε το στόμα και τη μύτη σας με το εσωτερικό του αγκώνα σας όταν βήχετε ή φτερνίζεστε.

●Εάν νοσεί κάποιο άτομο στο σπίτι σας, καθαρίζετε τακτικά τα αντικείμενα με τα οποία υπάρχει συχνή επαφή. Αυτά περιλαμβάνουν πάγκους κουζίνας, κομοδίνα, πόμολα, υπολογιστές, τηλέφωνα και επιφάνειες στο μπάνιο.

●Εξασφαλίστε καλό εξαερισμό (ροή αέρα) στο σπίτι σας. Όταν είναι εφικτό, ανοίγετε τα παράθυρα για να μπαίνει φρέσκος αέρας.

Οι ειδικοί συνιστούν τον συνδυασμό αυτών των στρατηγικών. Αυτό σημαίνει να κάνετε περισσότερα από 1 από τα παραπάνω για να προστατεύσετε τον εαυτό σας, ειδικά σε περιόδους όπου νοσούν πολλοί άνθρωποι.

Πού μπορώ να μάθω περισσότερα;

Περισσότερες πληροφορίες για την COVID-19 διατίθενται στους ακόλουθους ιστότοπους:

●Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ (CDC): www.cdc.gov/COVID19

●Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ): www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019

Πηγή: uptodate